Ξέρεις ποια είναι η ερώτηση που μπορεί πραγματικά να ξαφνιάσει έναν άνθρωπο; Να τον ρωτήσεις να σου πει τι νιώθει. Κάποιοι θα απαντήσουν με συναίσθημα όπως θυμό και χαρά, και κάποιοι άλλοι θα αρκεστούν σε ένα “καλά” ή σε μια πιο γενική περιγραφή όπως “προβληματισμός”. Μόνο που τα δύο τελευταία δεν αποτελούν συναισθήματα.

Κάπως έτσι λειτουργεί και η επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη του ζευγαριού. Μπορεί να νιώθεις πως εκφράζεις τα παράπονα-συναισθήματα σου αλλά στην ουσία να μην το κάνεις με αποτέλεσμα ο άλλος να μην παίρνει το σωστό μήνυμα.

Για παράδειγμα, μπορεί να πεις “Νιώθω πως δεν περνάς χρόνο μαζί μου”. Νιώθω; Δεν υπάρχει έκφραση συναισθήματος σε αυτή τη φράση, και για να είμαι ξεκάθαρη ούτε η κατηγορηματική δήλωση “δεν περνάς χρόνο μαζί μου” είναι έκφραση συναισθήματος.

Όταν λοιπόν μια επικοινωνία, κι ειδικά η επικοινωνία ενός ζευγαριού, δεν βασίζεται σε έκφραση κι ανταλλαγή συναισθημάτων πως μπορεί να ωφελήσει τη σχέση;

Η δήλωση “Νιώθω θλιμμένος” είναι σίγουρα έκφραση συναισθήματος και το λογικό είναι το άλλο άτομο να σπεύσει να μάθει το αίτιο της θλίψης. Κι εκεί είναι που μπορείς να κολλήσεις το παράπονο πως “δεν περνάς χρόνο μαζί μου”.

Ωραία;

Όχι ακριβώς…

Βλέπεις, η έκφραση συναισθημάτων μέσα από τα ελαττώματα του άλλου είναι η δύσκολη διαδρομή και γρήγορα υψώνει τείχη άμυνας στον άλλον. Όταν το παράπονο ενέχει και κατηγορία “αγνοεί” το γεγονός πως το άτομο στο οποίο απευθύνεται προέρχεται από άλλο παραμύθι -μπορεί κι από άλλο πλανήτη-, με άλλη πορεία ζωής, άλλο τρόπο συμπεριφοράς. Αυτό δημιουργεί συχνά μια σύγχυση στις σχέσεις γιατί οι περισσότεροι περιμένουμε ο άλλος να συμπεριφερθεί όπως θα συμπεριφερόμασταν εμείς. Και μετά ξύπνησες η κυνική, αλλά στην ουσία ρεαλίστρια αρθρογράφος θα προσθέσει. Αυτή η προσδοκία δημιουργεί θυμό και ο θυμός τη λάθος έκφραση παραπόνου.

ΟΚ, αυτή είναι η λάθος έκφραση παραπόνου. Υπάρχει όμως σωστή;

Ναι, και μάλιστα βασίζεται σε μέθοδο τριών βημάτων:

1. Έκφραση συναισθήματος…

2. …περί…

3. …της ανάγκης μου

Έτσι, το παράπονο-παράδειγμα που έχει χρησιμοποιηθεί παραπάνω μπορεί να διαμορφωθεί ως εξής: “Αισθάνομαι θλίψη επειδή περνάμε λίγο χρόνο μαζί, νομίζω πως πρέπει να φτιάξουμε αλλιώς το πρόγραμμά μας”.

Κατανοητό, καταφατικό και πρακτικό.

Κι όπως έχει πει ένας σοφός άνθρωπος του περιβάλλοντος μου το συναίσθημα από μόνο του δεν γνωρίζει από “άρνηση”, οπότε μια αρνητική έκφραση είναι εξ’ορισμού μια μάχη με λάθος στρατηγική.